Terugblik op de sessies van Adoptieweek 2020

Life Story Work – Kristien Wouters, educatief medewerker bij Steunpunt Adoptie

Kristien heeft ons meegenomen in alle facetten van Life Story work. Life Story work staat voor het teruggeven van het deeltje verloren gegane informatie aan je kind door het levensverhaal samen te exploreren en te construeren.
Via enkele interactieve momenten hebben de deelnemers aan elkaar duidelijk kunnen maken welke verwachtingen en vragen er zijn in de aanpak van dit thema. 
Op welke leeftijd begin ik er ermee… Wachten we dat er de vraag komt van het adoptiekind of beginnen we er zelf al over… Wat kunnen we doen als er weinig informatie voorhanden is… Wat met moeilijke of gevoelige informatie…

Het begrijpen van de informatie en het zoeken ernaar, geeft de kinderen het gevoel controle te krijgen over hun eigen verhaal, hun narratieve identiteit. Iedereen heeft de behoefte om meer te weten over zichzelf. Het verhaal vaak horen en er regelmatig mee bezig zijn, geeft een kind telkens weer de bevestiging van wie het is.
Welke betekenis geeft het kind aan die stukjes informatie, hoe interpreteert het de feiten. Kristien heeft verscheidene manieren en voorbeelden aangereikt om deze informatie te borgen, concreet te verzamelen en zichtbaar te maken.

Het is voor adoptieouders belangrijk om, liefst, op alle vragen van hun adoptiekind(eren) een antwoord te kunnen geven. Diverse situaties kwamen aan bod; wat als een kind geen vragen stelt, wat te doen wanner het ene kind wel geïnteresseerd is en het andere vermijdt om erover te spreken. Wordt de informatie aangevuld met fantasie, met rouw en verlies?

Slaapproblemen bij adoptiekinderen -  Inge Glazemakers

Tijdens de avondsessie nam Prof. Dr. Inge Glazemakers, Psychologe van opleiding, docent Universiteit Antwerpen richting geneeskunde en kinesitherapie en verbonden aan Kinder- en Jeugdpsychiatrie van Antwerpen ons mee in de sessie 'Slaapproblemen bij adoptiekinderen'.

Nog geen 10 onderzoeken over slaapproblemen bij adoptiekinderen zijn reeds voorhanden, in de weinige studies die worden gerapporteerd komen toch meer inslaap- of doorslaapproblemen bij adoptiekinderen naar voren. Een Vlaams onderzoek 2 jaar geleden door Universitair Ziekenhuis Antwerpen (UZA) rapporteert daarnaast ook een verhoogd voorkomen van de ‘restless legs syndrome’.
Na het toelichten van het belang van slaap kwamen we te weten dat het groeihormoon vnl. ’s nachts wordt geproduceerd en een chronisch tekort aan slaap heeft daardoor invloed op de groei van het kind. Slaap heeft daarnaast een grote impact op het geheugen en leervermogen.
Aan de hand van enkele situaties werd aangegeven hoe je kan herkennen dat je kind mogelijks onvoldoende slaap heeft.
Op welk moment van de 24 uursritme, 12 uursritme en 1.5 uursritme is het het beste om ‘op de trein te springen’ om te gaan slapen, en wat is het gevolg wanneer je de trein mist? Drie bioritmes die op elkaar moeten worden ingesteld waarbij het heel belangrijk is om goed te timen wat het moment is waarop het kind gaat slapen. Bij een regelmatig ritme voel je dit aan want hoe meer regelmaat op vlak van gaan slapen en opstaan, des te makkelijker de 3 ritmes op elkaar zijn afgestemd en hoe makkelijker je in slaap zal vallen op het moment dat je wil gaan slapen. Wat kinderen betreft is er echter een addertje onder het gras.
Aan de hand van enkele interactieve stellingen in verband met de verschillende slaapcycli hield Prof. Dr. Inge Glazemakers de deelnemers wakker. Wat is de invloed van een puffer tegen astma vlak voor het slapengaan? Helpt het gebruik van TV of tablet in het laatste half uur voor slapengaan? Enkele concrete vragen werden met de nodige toelichting, tips,.... beantwoord.
Prof. Dr. Inge Glazemakers lichtte toe hoe een slaapdagboek helpend kan zijn bij slaapproblemen, het belang van een slaapritueel en daarnaast kregen de deelnemers enkele tips aangereikt voor ‘Het treuzelwonder’ en ‘de knuffelbeer’. Langzame verwijdering of korte pijn bij het slapengaan, welk effect hebben beide opties?
Tot slot stonden we stil bij de springveer: waarom komen kinderen uit bed (’s nachts of bij het slapen gaan) en kregen de deelnemers enkele tips aangereikt opdat het beloningssysteem niet uit de hand loopt.

Signaalgedrag bij adoptiekinderen - Lies Ledegen, kindertherapeute en vormingswerker bij praktijk Kroost (Heist-op-den-Berg)

Lies neemt ons mee in de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen aan de hand van een overzichtelijke uiteenzetting die ze reeds op voorhand ter beschikking had gesteld. Ze illustreert elke fase met Pipa de hond en voorbeelden vanuit haar praktijk en persoonlijk leven. 

Lies overloopt de verschillende hechtingstypes, mentaliseren en regularisatie. Er wordt ingegegaan hoe het signaalgedrag kan ontstaan met schema’s en voorbeelden. Het proces wordt beschreven naar de muur van afweer waarbij dieper wordt ingegaan op eten als primaire behoefte, afgeschermde pijn en kinderen met een rugzakje. Tips en tricks worden er onmiddellijk aan toegevoegd hoe ermee om te gaan. Deze worden gevisualiseerd via kleuren ballonnen en petten die je kan gebruiken. Concreet omschrijft Lies hoe je ermee kan omgaan zoals fantasietekeningen, verhalen, verzameldozen, begrenzing en hoe je met je kind kan praten.   Gedurende de hele duur van de sessie wordt de mogelijkheid gegeven om vragen te stellen via de chat. Enkele vragen worden zeer uitgebreid beantwoordt door Lies welke ongetwijfeld ook voor andere deelnemers interessant kan zijn.
Voor Lies was het belangrijk dat de mensen vragen stelden om concreet toe passen op situaties waarin ze prima geslaagd is. Het was voor haar de eerste maal online deze sessie te brengen en was tevreden over de gang van zaken. De reacties van de deelnemers waren ook positief.
 

Met een oerwond doorheen het oerwoud - persoonlijke getuigenis Mohan Caers

Tijdens de adoptieweek bracht Mohan Caers voor de eerste keer in zijn leven een persoonlijke getuigenis. Mohan kwam op zijn 4-jarige leeftijd naar België. Hij heeft een positieve ervaring met adoptie en is dankbaar dat hij in een warm gezin terecht kwam. Desondanks heeft hij het niet altijd makkelijk gehad. Mohan deelt zijn ervaringen over hoe hij zijn oerwond ontdekte als geadopteerde, hoe het zijn leven overhoop gooide en hoe hij sterker uit het oerwoud van emoties en onzekerheden is gekomen. Hij baseert zijn getuigenis op de quote: “Accept yourself, find your past and then move on”. Mohan refereert naar eigen life-events en hoe deze gebeurtenissen triggerend zijn geweest naar het gevoel dat hij in zijn kinderjaren heeft gemist voor hij geadopteerd werd (“unmet childneeds”). Om zijn eigen hechtingsgedrag te begrijpen haalt Mohan inspiratie uit het boek ‘Blijf bij mij’ Rika Ponnet en ‘Primal wound’ van Nancy Newton Verrier. Van hieruit legt Mohan uit hoe ervaringen met de biologische (moeder)figuur op latere leeftijd een impact kunnen hebben, welke invloed dit heeft op je copingmechanismen, hoe je op omgaat met relaties, werk en stress. Daarnaast legt Mohan uit hoe hij hier zelf uit geraakt is. De conclusie die hij hierbij hanteert is: “leer de wonde voelen ipv ervan weg te lopen en leer de wonde accepteren”.

Adoptie en kleur - Hilbrand Westra

Op de 3e dag van de Adoptieweek mochten we 's morgens Hilbrand Westra digitaal verwelkomen.

Gedurende de sessie kwamen menige realiteiten waarmee geadopteerden mee te maken hebben aan bod: racisme en trauma waren echter de hoofdthema’s die via een interactie met de deelnemers meer zijn uitgediept. Mensen met een kleur getuigden, ook enkele geadopteerde volwassenen: hun inbreng was moedig.

De spreker confronteerde zijn publiek op verpletterende wijze dat de adoptanten ook taak-verplichtingen hebben wat betreft de adoptiestatus van hun kind. Het adoptiekind kan geholpen worden door de raciale verschillen tussen hem of haar en de adoptieouders bespreekbaar te maken, hierdoor wordt de realiteit voor de geadopteerde alleen maar lichter. Vaak is het verschil in ras de ontbrekende en verborgen schakel die een last wordt op de schouders van de geadopteerde zelf. Daarnaast moet de geadopteerde enerzijds weerbaar zijn tegen de biologisch ingewortelde reacties in de omgeving waar hij of zij opgroeit en anderzijds toch lief blijven voor zichtzelf, door zichzelf te aanvaarden in het raciaal anders zijn. 
Maar ook de link naar het macro gebeuren en de evolutie rond migratie en politieke verrechtsing werden aangehaald door de spreker. De geadopteerde wordt vandaag meer dan ooit geconfronteerd met een conservatieve reflex…. En, meer nog, dikwijls staat hij of zij er uiteindelijk alleen mee. Een geadopteerde persoon ondervindt de taak-last te bewijzen dat hij tot de cultuur behoort van de ouders, de familie en het land van ontvangst. Onbewust hangt er bovendien nog een schuldgevoel boven het hoofd, dat als een zwaard van Damocles op hem of haar terecht kan komen.

De spreker wijst op de taak van de adoptie- ouders om rond racisme ook taaklast te dragen: hij is er immers voor verantwoordelijk dat een kind van een ander ras in onze cultuur is terecht gekomen. Hierdoor blijft hij tot het eind zijner dagen daar verantwoordelijk voor. De samenleving sensibiliseren tegen racisme, kan dus niet alleen een taak zijn voor de geadopteerde zelf.

Een koppel adoptieouders kwam ook aan het woord en kreeg de niet evidente opdracht de volgende woorden die de spreker hen gaf, te herhalen:
Bloed van mijn bloed
Huid van mijn huid
Hart van mijn hart
En geen van de drie ben je van mij.
Want dat is de boodschap waarmee de spreker adoptanten wil aanmoedigen, hun adoptiekind toe te spreken.

Juridische mogelijkheden en beperkingen bij een rootszoektocht - Bart Neys

De sessie beoogde een illustratie te zijn van het ingewikkelde kluwen van mogelijkheden en beperkingen in verband met rootszoektochten. De spreker is vertrokken vanuit een kort interactief gedeelte met drie stellingen waarvan er twee betrekking hadden op het rootsbeleid en een derde op de ouderlijke rechten van de adoptant. In de twee eerste stellingen kwam het erop neer dat rootswerk moet mogelijk gemaakt worden door zowel de herkomstlanden als de ontvangende landen. De derde stelling poneerde het idee dat adoptanten in naam van hun minderjarig kind zelf bijkomende vragen moeten kunnen stellen - of onderzoek organiseren naar de antecedenten van hun kind. Via een interactief gedeelte werden de meningen door de deelnemers zelf toegelicht.

Vervolgens illustreerde de spreker het rootsbeleid in 6 herkomstlanden. Hij gaf toelichting over de van toepassing zijnde wetgevingen en het beleid in 2 Aziatische landen, in 2 Latijns- Amerikaanse- en in 2 Afrikaanse landen. Hier kwam uit dat de landen Thailand en Filippijnen een duidelijk beleid voeren en zich hiervoor vooral baseren op Internationale Verdragen, zoals het artikel 7 (1) van the UN- Convention on The Rights of the Child m.b.t. het recht om de eigen oorsprong te kennen. Dat er in bepaalde landen- zoals Ethiopia geen beleid hier aangaande bestaat. En dat Latijns- Amerikaanse landen hard hebben gesleuteld aan de eigen wetgeving. Hierbij lichtte de spreker de situatie in Chili en Colombia toe. Deze landen benoemen het voorgenoemd recht van de geadopteerde expliciet in de eigen adoptiewetgeving.

De spreker maakte via de wetgeving van Chili duidelijk dat zowel de wet als het beleid in vele herkomstlanden de laatste twee decennia enorm zijn geëvolueerd. 

Daarna besprak de spreker een aantal gedepersonaliseerde situaties, waardoor hij het publiek uitnodigde om de link te leggen tussen wetgeving, beleid en praktijk. Hij deed dit aan de hand van een verhaal over een geadopteerde haar zoektocht in de Filippijnen, het verhaal van 2 Chileense kinderen die waren geadopteerde voor 1999 en wiens zoektocht werd georganiseerd door hun adoptieouders tijdens hun minderjarigheid. Ook gaf hij een gedepersonaliseerd voorbeeld van een geadopteerde uit een voormalig Oostblokland, en het verhaal van de adoptanten die in Ethiopië een zoektocht ondernamen wanneer hun kind nog erg jong was. 

Na het brengen van deze verhalen, organiseerde de spreker opnieuw een interactie met het publiek en greep hij terug naar de meningen en de standpunten die waren geuit tijdens het interactief gedeelte aan het begin van de sessie. Een adoptieouder bracht hierbij het aangrijpende verhaal van de zoektocht die hij zelf heeft ondernomen op vraag van zijn minderjarige zoon. Hij wees de andere deelnemers op de noodzakelijkheid van een goede begeleiding bij zulk initiatief.

Tenslotte benoemde de spreker de psychosociale barrières die kunnen optreden bij elke zoektocht. Want ondanks elk uitgewerkt rootsbeleid en ondanks een goed uitgewerkte wetgeving dewelke de geadopteerde het recht geeft op zoek te gaan naar zijn of haar oorsprong, kunnen er obstakels optreden of zelfs muren opgetrokken worden. Hetgeen een  ontmoeting tussen de geadopteerde- en zijn oorsprongsfamilie in de weg staan. De obstakels kunnen te maken hebben met cultuurverschillen, met trauma’s aan zowel de kant van de geadopteerde als aan de kant van de geboortefamilie.

Ter besluit bracht de spreker het publiek nog even terug naar de uitslag van de stellingen en gaf hij de uitkomst van het parcours van de sessie: namelijk de boodschap dat er verschillen zijn tussen wat juridisch-  en beleidsmatig door iedereen als wenselijk werd geacht. En dat de praktijk van het zoekwerk wordt gekleurd door allerlei mogelijkheden en obstakels. De mogelijkheden én de obstakels kunnen zowel van juridische- beleidsmatige, als van culturele en/of psychosociale aard zijn. In landen met een open beleid aangaande roots, kunnen derhalve ook nog hoge muren opduiken. En in landen met een gesloten beleid, kan derhalve vooralsnog nog steeds gevonden worden.

Een adoptieouder gaf tegelijk een heel waardevolle boodschap mee: dat ondanks alle problemen en afwijzingen vanwege je adoptiekind, jouw deur als adoptant altijd moet blijven open staan. Met deze woorden werd de sessie afgesloten.
 

Het hulpverleningsproces en werking nazorg FIAC-Horizon - Marijke Houben

Gisteren vond de sessie ‘Hulpverleningsproces in Vlaanderen en nazorgaanbod binnen Fiac’ plaats. Tijdens de sessie werd meer uitleg gegeven over de verschillende termen binnen de hulpverlening. Naast de terminologie werd een breder zicht gegeven op de verschillende stappen in het hulpverleningslandschap alvorens intensievere hulp opgestart kan worden. Daarnaast werd de rol van Fiac binnen het hulpverleningsproces toegelicht met een uiteenzetting over het nazorgaanbod.

Ace's: ze blijven boeien(d) - Arno Derikx, Nadia en Nadia

Vanmorgen vond de sessie ‘Ace’s: ze blijven boeien(d)’ plaats. Hierbij lichtten Arno Derikx en zijn twee collega’s de impact van vroegkinderlijke ervaringen op de hechtingspatronen van het kind. Arno spreekt van 10 soorten gebeurtenissen (vb. emotioneel misbruik, fysiek geweld, seksueel misbruik, verwaarlozing, relatiebreuk ouders, …) die een impact kunnen hebben op alle aspecten van het leven (sociaal, cognitief, gedragsmatig, emotioneel, medisch,…). Hij legt hierbij uit hoe de hersenen functioneren na herhaaldelijke blootstelling aan trauma. Zo kunnen vroegkinderlijke trauma’s zorgen ervoor dat de verbindingen in de hersenen anders worden opgeslagen. Dit gebeurd al tijdens de zwangerschap. Verandering in de hersenstructuur zorgt ervoor dat een deel van de hersenen zich niet naar behoren vormt. Informatieverwerking verloopt hierdoor anders. Stress zorgt voor aanmaak cortisol, grote hoeveelheden of langere periode van cortisol is schadelijk voor het immuunsysteem en de hersenen. Mensen met trauma kunnen daardoor in een staat van constante paraatheid blijven. Hun zintuigen zijn extra gevoelig. Dit met sociaal-emotioneel en cognitieve gevolgen (angst, depressie, PTSS, slaapproblemen, …) en gedragsmatige gevolgen (trauma zorgt voor risicogevolggedrag : eetstoornis, vechten, stelen, …). Arno legt daarnaast uit hoe hechtingspatronen een uiting zijn van verbindingen in de hersenen. Kinderen met een traumaverleden die veel aandacht vragen of gedragsproblemen stellen, doen dit veelal niet om de andere te plagen of bewust dwars te zitten. Vaak is het een uiting van een hechtingspatroon en geven ze onbewust aan zich ergens onveilig of oncomfortabel te voelen. Helpend hierbij is het kind eerst gerust te stellen (door oa. ademhalingsoefeningen, yoga, mindfulness, denkvermogen heractiveren, taal geven aan emoties…) in plaats van boos worden, verwachtingen stellen aan het kind.

Verhaal en ervaringen van Filippijns geadopteerden

Op dag 5 van de adoptieweek was het vrijdagavond de beurt aan de Filipijnse dames Hannah en Lorna, die beiden een erg persoonlijk verhaal brachten waarin ze de deelnemers meenamen in een pakkende reis naar zichzelf en naar volwassenheid als geadopteerde opgroeiend in Vlaanderen. Ze vertelden openlijk en oprecht over hoe het voor hen was en voelde om als geadopteerde op te groeien in hun directe omgeving, om zichzelf te vinden, maar ook over de moeilijkheden zie ze tegenkwamen om hun eigen plaatsje in een complexe maatschappij en wereld te bemachtigen. Ze schuwden hierbij de diverse obstakels die ze op hun pad tegenkwamen niet. Ze vertelden over hun drang of wens om te zoeken naar het prille begin, over de manier waarop ze zijn omgegaan met hun adoptieachtergrond en de gegevens die ze hieromtrent hadden, over hun verwachtingen hierbij, de uiteindelijke reis naar hun geboorteland en – familie, hoe ze zich hierop hebben voorbereid en wat hun rootsreis met hen gedaan heeft en nog steeds doet!

Stuk voor stuk mooie en dappere getuigenissen van twee prachtige meiden! Hoedje af en een welgemeende dankjewel voor jullie bijzondere bijdrages die enorm geapprecieerd werden door de deelnemers. Een fantastische afsluiter van deze week!